Καθώς το ΜέΡΑ25 ανοίγει τις πόρτες του σε όλο και πιο πολλούς νέους συνοδοιπόρους, έχει σημασία να εμπεδώνουμε ξανά και ξανά το δημοκρατικό πνεύμα και τις συμμετοχικές πρακτικές του DiEM25, του οποίου αναπόσπαστο μέρος είναι το ΜέΡΑ25.
Για παράδειγμα, είναι εύλογο ότι κάποια από τα νέα μέλη αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν για τις θέσεις του ΜέΡΑ25 σε καθαρά εθνικά θέματα, π.χ. το ασφαλιστικό ή το Μακεδονικό, να ψηφίζουν γερμανοί ή πολωνοί συνοδοιπόροι. Ή πως και με ποιο σκεπτικό οι θέσεις και προτάσεις που θα διαμορφώσουν οι σύνεδροι στο Διαβουλευτικό Συνέδριο του ΜέΡΑ25 (που θα λάβει χώρα τον επόμενο Φεβρουάριο) τελικά θα εγκριθούν μέσω καθολικής ψηφοφορίας. Γιατί, ρωτούν, να ψηφίζουν μέλη του DiEM25 που είτε δεν ζουν στην Ελλάδα είτε ζουν εδώ αλλά έχουν επιλέξει (όπως δικαιούνται) να μην είναι μέλη του ΜέΡΑ25; Με τί γνώσεις θα ψηφίζουν, ή θα καταψηφίζουν, τις θέσεις του Διαβουλευτικού Συνεδρίου μέλη που δεν συμμετείχαν σε αυτό; Εμείς, οι παλιότεροι DiEMικοί, έχουμε υποχρέωση να τους απαντάμε πειστικά.
Δύο εναλλακτικές οργανωτικές δομές: Η πυραμιδική και η καθολικά συμμετοχική
Κατ΄αρχάς, έχει σημασία να θυμηθούμε ότι δύο είναι οι εναλλακτικές οργανωτικές δομές. Η μία είναι η πυραμιδική δομή που υιοθέτησαν και εξέλιξαν τα κομμουνιστικά κόμματα, την οποία αργότερα αντέγραψαν όλα τα υπόλοιπα (πρώτα το ΠΑΣΟΚ, στην Ελλάδα, μετά η ΝΔ κλπ). Η άλλη είναι η καθολικά συμμετοχική δομή που δημιουργήσαμε στο DiEΜ25 από τον Φεβρουάριο του 2016 έως σήμερα.
Στο πλαίσιο της κλασικής πυραμιδικής δομής, οι τοπικές οργανώσεις εκλέγουν συνέδρους οι οποίοι, στο συνέδριο, εκλέγουν κεντρική επιτροπή η οποία, με την σειρά της, εκλέγει πρόεδρο και εκτελεστικό/πολιτικό γραφείο. Ακόμα κι όταν η εκλογή προέδρου κάποια στιγμή (π.χ. το 2007 στο ΠΑΣΟΚ) άρχισε να γίνεται με καθολική ψηφοφορία των μελών, η πυραμιδική δομή διατηρήθηκε.
Από την πρώτη στιγμή, όταν ιδρύαμε το DiEM25, αποφανθήκαμε ότι αυτή η πυραμιδική δομή δεν είναι για εμάς. Πρώτον, παράγει ιεραρχίες που σκοτώνουν την εσωτερική δημοκρατία, μετατρέπουν τους συνέδρους σε μεγαλο-παράγοντες, καλλιεργούν τον διαχωρισμό μελών-στελεχών, οδηγούν στον παροπλισμό των απλών μελών. Πέραν τούτου, δεδομένης της φιλοδοξίας του DiEM25 να είναι ενιαίο, πανευρωπαϊκό κίνημα, μια τέτοια πυραμιδική δομή θα ήταν αδύνατον να λειτουργήσει καθώς δεν υπήρχε η δυνατότητα σύγκλισης χιλιάδων μελών σε κάποιο συνεδριακό χώρο ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Ακόμα και να βρίσκαμε τον χώρο, θα ερχόντουσαν μόνο όσοι είχαν την οικονομική δυνατότητα και τον δυσεύρετο χρόνο.
Έτσι, αποφασίσαμε η δράση του DiEM25 να είναι αποκεντρωμένη, ο εσωτερικός διάλογος να διεξάγεται στο FORUM μας, η Συντονιστική Επιτροπή να εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία και, το πιο σημαντικό, όλα τα μέλη να ψηφίζουν για όλα τα θέματα που προκύπτουν – στη βάση όμως μιας σημαντικής ηθικής δέσμευσης: Δεν ασκούμε το δικαίωμα στην ψήφο παρά μόνο αν έχουμε πρώτα φροντίσει να ενημερωθεί για το θέμα. Π.χ. Όταν ο τότε πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντζι προκήρυξε δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του Ιταλικού Συντάγματος, πήραμε την απόφαση να ψηφίσουν όλα τα μέλη εφόσον δεσμευτούν να το ψάξουν πρώτα το ζήτημα και να ακούσουν προσεκτικά τις απόψεις/εκτιμήσεις των ιταλών συνοδοιπόρων μας. Αυτό, άλλωστε, σημαίνει ενιαίο πανευρωπαϊκό κίνημα.
Ένα χρόνο αργότερα, τέλη του 2017, αποφασίσαμε – όπως πάντα με καθολική πανευρωπαϊκή ψηφοφορία – ότι το DiEM25 θα πρέπει να ιδρύσει κόμματα (εκλογικούς βραχίονες). Π.χ. το Demokratie in Europa, το ΜέΡΑ25 κλπ. Πως όμως θα εξασφαλίζαμε ότι οι θέσεις και δράσεις των κομμάτων αυτών δεν θα αποκολληθούν από το ενιαίο DiEM25; Η απάντηση που δώσαμε, μετά από έντονο διάλογο, ήταν: Τα μέλη των κομμάτων του DiEM25 διαμορφώνουν προγράμματα, το καταστατικό του κόμματος, δρουν στην κοινωνία, προτείνουν υποψήφιους για όλα τα κομματικά όργανα και δημόσια αξιώματα κλπ. Αλλά, τον τελικό λόγο τον έχει το ανώτατο όργανο του DiEM25: το σύνολο των μελών του πανευρωπαϊκά που εκφράζεται μέσω των καθολικών ψηφοφοριών.
Γιατί καθολική ψηφοφορία του ΜέΡΑ25 για εμάς σημαίνει πανευρωπαϊκή ψηφοφορία των μελών του DiEM25
Συνοδοιπόροι εξέφρασαν την εύλογη πρόταση οι τελικές αποφάσεις του Διαβουλευτικού Συνεδρίου του ΜέΡΑ25 (για τις θέσεις, καταστατικό, σύνθεση νέας Πολιτικής Γραμματείας κλπ) να λαμβάνονται μόνο από τα μέλη του ΜέΡΑ25, δηλαδή όχι στο πλαίσιο καθολικής ψηφοφορίας όλων των μελών του DiEM25 πανευρωπαϊκά.
Δύο λόγοι προβλήθηκαν για να υποστηρίξουν την πρόταση αυτή. Ο πρώτος είναι ότι δεν μπορεί να αποφασίζει για τις θέσεις και την στελέχωση του ΜέΡΑ25 μέλος που δεν συμμετείχε στο Συνέδριο, και άρα στερείται της κατάλληλης πληροφόρησης ή «τριβής». Ο δεύτερος ήταν ότι δεν μπορεί έλληνας πολίτης, που επέλεξε να μην είναι μέλος του ΜέΡΑ25 αλλά να είναι μόνο μέλος του DiEM25, να αποφασίζει για τις θέσεις και την στελέχωση του ΜέΡΑ25.
Ο πρώτος λόγος, αν γίνει αποδεκτός, οδηγεί το κόμμα πίσω στην κλασική πυραμιδική οργανωτική δομή – την οποία ως DiEM25 απορρίψαμε. Πράγματι, αν προϋπόθεση για την συμμετοχή στις τελικές αποφάσεις είναι η συμμετοχή στο Συνέδριο, τότε καταργείται η αρχή της ισότιμης, καθολικής συμμετοχής των μελών του ΜέΡΑ25.
Ναι, θα πει κάποιος, ας κρατήσουμε τότε την καθολική συμμετοχή των μελών του ΜέΡΑ25 αλλά όχι και την συμμετοχή, με δικαίωμα ψήφου, σε δανούς ή ιρλανδούς μέλη του DiEM25. Ας το σκεφτούμε λίγο αυτό: Αν επιλέγαμε την καθολική ψηφοφορία για όλα τα μέλη του ΜέΡΑ25, ανεξάρτητα του βαθμού εμπλοκής τους στις διαδικασίες, θα ήταν σαν να αναγνωρίζαμε το δικαίωμα στην τελική ψήφο μέλους, ας τον ονομάσουμε Ευθύμη, ο οποίος δεν έχει ασχοληθεί καθόλου με την προσυνεδριακή ή συνεδριακή δουλειά. Αυτό είναι το αντίτιμο της (ορθής) απόρριψης της πυραμιδικής κομματικής δομής. Αν όμως, παράλληλα, αποκλείσουμε μέλη του DiEM25 εκτός Ελλάδας αυτό αναγκαστικά συνεπάγεται ότι, την ώρα που ο Ευθύμης θα ψηφίζει, θα στερήσουμε το δικαίωμα ψήφου συνοδοιπόρων γερμανών ή ολλανδών, π.χ. της Judith, που θα έχουν σκύψει με προσοχή, αγάπη και συντροφικότητα στις εργασίες του ΜέΡΑ25 και θα έχουν διαμορφώσει εμπεριστατωμένη άποψη. Αυτό είναι απαράδεκτο για ένα κίνημα που ιδρύθηκε ως ενιαίο, πανευρωπαϊκό, δημοκρατικό.
Η διαδικασία προς το Διαβουλευτικό Συνέδριο
Στο δρόμο προς το Διαβουλευτικό Συνέδριο, μόνο τα μέλη του ΜέΡΑ25 θα έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στην διαδικασία επιλογής συνέδρων. Μέσα στο Διαβουλευτικό Συνέδριο, οι εκλεγμένοι σύνεδροι θα διαμορφώνουν όλες τις προτάσεις, διαπιστώνοντας σε ποια σημεία υπάρχουν ανυπέρβλητες διχογνωμίες. Όταν ολοκληρωθεί το Διαβουλευτικό Συνέδριο, τότε και μόνο τότε τα μέλη του DiEM25 από όλη την Ευρώπη, επιβεβαιώνοντας το ενιαίο του κινήματος, θα έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στην καθολική πανευρωπαϊκή ψηφοφορία (εφόσον δεσμεύονται να μην το χρησιμοποιήσουν παρά μόνο αν έχουν ενημερωθεί σχετικά) που θα εγκρίνει τις προτάσεις των συνέδρων και θα επιλέξει μεταξύ των εναλλακτικών προτάσεων που έχουν ήδη διαμορφώσει οι σύνεδροι.
Αυτά ισχύουν τώρα, σύμφωνα με το Καταστατικό του ΜέΡΑ25 και τις Οργανωτικές του DiEM25. Βέβαια, στη δημοκρατία όλα μπορούν να αλλάξουν. Όποιοι συνοδοιπόροι έχουν άλλη άποψη για το πως θα πρέπει να είναι οργανωμένο το κόμμα δεν έχουν παρά να καταθέσουν τις προτάσεις τους στο Διαβουλευτικό Συνέδριο, το οποίο θα προτείνει – έτσι κι αλλιώς – αναθεώρηση του ισχύοντος Καταστατικού. Μια αναθεώρηση που, βέβαια, απαιτεί, όπως όλες οι αποφάσεις του ενιαίου μας πανευρωπαϊκού κινήματος, τελική έγκριση από καθολική ψηφοφορία των μελών του DiEM25.
Ως μέλη του ΜέΡΑ25 νομίζω ότι πρέπει να είμαστε περήφανοι για την εσωτερική μας δημοκρατία ενώ ταυτόχρονα απαιτείται να πασχίζουμε να την βελτιώσουμε, να την περιφρουρήσουμε, καθώς και να την εξηγήσουμε στους νέους συνοδοιπόρους που, μετά την είσοδό μας στη Βουλή, προσχωρούν συνεχώς στο κόμμα.
